راهنمای انتخاب صابون برای انواع پوست

اگر این روزها سری به داروخانه‌های سطح شهر بزنید، ‌حتما با پیشنهاد خرید صابون‌های مختلفی برای درمان انواع مشکلات پوستی مانند اگزما و آکنه مواجه می‌شوید. به ‌نظر شما، آیا صابون‌ها می‌توانند راه درمانی مناسبی برای رفع مشکلات پوستی باشند؟

صابون از ترکیب یک نوع چربی با قلیا به ‌دست می‌آید. معمولا تفاوت چندانی بین چربی‌هایی که در صابون‌های مختلف استفاده می‌شود، وجود ندارد. صابون، ماده‌ای دوقطبی است که یک قطب آن می‌تواند مواد محلول در آب را در خود حل کند و قطب دیگرش، مواد محلول در چربی. از این رو، صابون خاصیت پاک‌کنندگی پیدا می‌کند.

در مورد شوینده‌های صابونی تبلیغات اغواکننده‌ای وجود دارد که باعث می‌شود افراد زیادی برای خرید صابون خاصی راغب شوند اما شوینده باید متناسب نوع پوست فرد انتخاب شود. در این زمینه پرسش‌های متعددی در میان مردم وجود دارد که به بعضی از آنها اشاره می‌کنم:

صابون‌های گیاهی موثرند؟

ترکیب‌هایی که در این صابون‌ها وجود دارند، واقعا گیاهی است اما با چند ثانیه شستن صورت، میزان تماسی که پوست با ترکیب‌های گیاهی دارد به حدی نیست که خواص درمانی داشته باشد. به هر حال با پوست برخی افراد ترکیب‌هایی مانند عسل، شیر، آلوئه‌ورا یا بابونه با سازگارتر است اما ممکن است همین صابون‌ها برای پوست دیگری مشکل‌ساز شوند، بنابراین باید صابونی را انتخاب کنیم که با پوستمان سازگار است. در ضمن اگر پوست خشکی داریم، در فصل‌ سرد سال باید کمتر از صابون و مواد شوینده استفاده کنیم و شستشوی پوست با صابون را به یک بار در روز کاهش دهیم یا از صابون‌های خنثی استفاده کنیم.

صابون برای شستشوی پوست کودکان مناسب است؟

برخی مادرها به خیال اینکه صابون‌های مایع از صابون‌های جامد بهترند، پوست فرزندشان را با این مواد می‌شویند در حالی که صابون‌های مایع فقط بهداشتی‌تر از صابون‌های جامدند و می‌توانند پوست را خشک کنند. برای کودکانی که پوست‌های خشک و حساسی دارند، فقط باید از شوینده‌های مخصوص بدن کودکان استفاده کرد.

صابون معطر بخریم یا نخریم؟

اسانس این نوع صابون‌ها، افرادی که تمایل دارند بدن خوشبو‌تری داشته باشند، به خرید آنها ترغیب می‌کند اما در افرادی که پوست حساسی دارند و احتمال اگزما و آلرژی در آنها بالاست یا زمینه‌ آن را دارند، استفاده از صابون‌ عطری توصیه نمی‌شود. از طرفی، اسانس این نوع صابون‌ها ماندگار نیست و بهتر است از صابون‌های بدون‌بو و اسانس استفاده کنید اما در صورت تمایل به استفاده، حتما قبلا آن را تست کنید و اگر علائمی مانند خشکی، قرمزی و التهاب و خارش ظاهر شد، مصرف آن را کنار بگذارید.

آیا افزودن ترکیب‌هایی جز چربی و قلیا به مواد اولیه صابون‌ها باعث بهبود کیفیت و خواص آنها می‌شود؟

خاصیت صابون با افزودن موادی مانند اسانس‌های معطر یا رنگ‌های مختلف تغییر نمی‌کند. یعنی رنگ و عطر اضافی موجود در صابون‌ها، فقط باعث تامین سلیقه‌های مختلف می‌شود و از نظر ویژگی‌ پاک‌کنندگی تفاوتی ندارند.

چرا بیشتر صابون‌ها باعث تحریک و خشکی پوست می‌شوند؟

زیرا از ترکیب‌های قلیا برای تهیه صابون استفاده می‌شود. از آنجا که پوست ما حالت اسیدی دارد، تماس پوست با صابون می‌تواند باعث تحریک و خشکی آن شود. به ‌همین دلیل کسانی که پوست‌ خشک دارند، در اثر استفاده از صابون‌های معمولی، بیشتر دچار خشکی می‌شوند و زمینه ابتلا به اگزما در آنها به ‌وجود می‌آید. از طرف دیگر، چربی ذاتی که در پوست تولید می‌شود، به قدری زیاد است که صابون این چربی‌ها و مواد اضافی را از روی پوست (مانند مواد آرایشی) پاک می‌کند و با این چربی‌زدایی، باز هم زمینه خشک شدن پوست فراهم می‌‌شود.

توصیه شما به افرادی با پوست چرب یا خشک برای شستشوی پوستشان با صابون چیست؟

می‌توانند برای چربی‌زدایی سطحی از پوستشان، با دفعات بیشتری در طول روز، پوست خود را با صابون بشویند اما تعداد دفعات استفاده از صابون برای پاک کردن پوست در افرادی با پوست‌های خشک باید محدودتر باشد تا مستعد ابتلا به اگزما نشوند.

این روزها صابون‌هایی برای درمان اگزما و خشکی پوست در داروخانه‌ها وجود دارد. آیا استفاده از چنین محصولاتی می‌تواند باعث رفع این مشکلات پوستی شود؟

به‌طور کلی صابون‌های مختلف موجود در بازار، جنبه درمانی دارند نه خاصیت درمانی؛ یعنی تجویز و استفاده از آنها می‌تواند جلوی بدتر شدن مشکل پوستی بیمار را بگیرد اما نمی‌تواند مشکل او را حل یا درمان کند. مثلا اگر افراد مبتلا به اگزما یا خشکی شدید پوست از صابون‌های سنگین و با قلیای بالا برای پاک کردن پوست استفاده کنند، بیماری‌شان تشدید خواهد شد.

به ‌همین دلیل، استفاده از صابون‌های ملایم‌تر و مخصوص پوست‌های خشک و اگزمایی که دارای چربی بیشتری هستند، به‌ این بیماران توصیه می‌شود. هر چه میزان چربی موجود در صابون‌ها بیشتر باشد، خاصیت خشک‌کنندگی پوست کمتر می‌شود.

یعنی صابون‌های ضدآکنه هم باعث درمان آکنه نمی‌شوند؟

این صابون‌ها هم به روند درمان آکنه‌ها کمک می‌کنند و جلوی بدتر شدن جوش‌ها و آکنه‌ها را می‌گیرند اما باعث درمان آنها نمی‌شوند. صابون‌های ضدآکنه، کمی اسیدی‌تر از سایر صابون‌ها تهیه می‌شوند تا ویژگی‌‌های ساختاری‌شان به ویژگی‌های ساختاری پوست که اسیدی است، نزدیک‌تر باشد و وضع آکنه‌ها را با تحریک آنها بدتر نکند وگرنه در درمان و رفع آکنه تاثیری ندارند.

منظور از شوینده‌های غیرصابونی که شامل پن‌ها هم می‌شود، چیست؟

شوینده‌های غیرصابونی، ترکیب قلیا را ندارند و دارای قدرت پاک‌کنندگی پایین‌تر و ملایم‌تری نسبت به صابون‌های معمولی هستند.

از این رو،‌ به ‌هیچ وجه باعث خشکی پوست نمی‌شوند و استفاده از آنها می‌تواند برای افراد مبتلا به اگزما یا آنهایی که پوست‌های خشک و آکنه‌ای دارند، مناسب باشد.

آیا صابون خرچنگ، همان‌طور که ادعا می‌شود، می‌تواند باعث رفع لکه‌های پوستی و لطافت پوست شود؟

صابون خرچنگ جزو محصولاتی است که اغراق زیادی درباره آن شده و نباید فریب تبلیغات نادرست را بخورید. اگر کمی فکر کنیم، می‌بینیم که مگر چقدر خرچنگ در دنیا وجود دارد که کارخانه یا کارخانه‌هایی بخواهند صابون‌هایی با خاصیت درمانی از آنها تولید کنند. با این حساب می‌توان گفت صابون‌های خرچنگ هم خاصیتی جز پاک‌کنندگی نخواهند داشت و تمام ادعاها پیرامون آنها در حد تبلیغاتی فریبنده هستند.

کمی هم در مورد صابون‌های گلیسیرین برایمان توضیح می‌دهید؟

صابون‌های گلیسیرین، همان‌طور که از نامشان پیداست، حاوی ترکیب گلیسیرین هستند و پوست را کمتر خشک‌ و تحریک می‌کنند. افراد مبتلا به پوست‌های خشک و حساس می‌توانند از این صابون‌ها برای پیشگیری از تشدید خشکی پوستشان استفاده کنند.

حرف آخر؟

ما صابون درمانی نداریم اما از آنجا که هر فردی با هر نوع پوستی باید ترکیبی برای پاک کردن پوست خود استفاده کند صابون‌های مختلف با ترکیب‌های متفاوت را برای پیشگیری از تشدید بیماری‌های پوستی و بر جای گذاشتن عوارض کمتر، برای افراد مختلف تجویز می‌شود. نباید فریب تبلیغات را خورد و هزینه اضافی برای صابونی که ادعا می‌شود یک نوع مشکل پوستی را درمان می‌کند، پرداخت.